STOLICA  APOSTOLSKA WAKUJĄCA

PIUS X

 

Na szerokiej wszechświatowej chrześcijańsko-katolickiej arenie życia stanął nowy do walki wódz w najdostojniejszej osobie Jego Eminencji Józefa (Giuseppe) Sarto, patriarchy i kardynała weneckiego, który w czwartym dniu konklawe przez święte Kolegium Kardynałów na najwyższą godność w Kościele, papieża, namiestnika Chrystusowego, następcę Katedry Św. Piotra 4 Sierpnia 1903 roku wybrany został.
Jeśli zgon Leona XIII, Papieża Wielkiego, głęboką na początku wieku tego zaznaczył żałobę, to wybór Piusa X obiecuje nową chwałę dla Pontyfikatu rzymskiego i nowe tryumfy dla naszej religii.
Jako dzieci wierne, oddane swemu ukochanemu Ojcu, zbierzmy się około Niego z wieńcem wiary, miłości i przywiązania.
Ks. Dr L. L.

Semper eris mecum, memorique haerebis in ore,

Te lyra, pulsa manu, te carmina nostra sonabunt:

Flosque novus scripto gemitus imitabere nostros

Tempus et illud erit, quo se fortissimus heros

Addat in hunc florem, folioque legatur eodem.

Owidyusz

 

Ze mną zawsze, i w ustach moich będziesz wszędzie,

Ciebie lutnia moja, i śpiew sławić będzie,

Twój kwiat żal mój uwieczni, i mąż sławny w świecie

W ten kwiat przejdzie, i znajdzie swe imię na kwiecie.

przekł. Kicińskiego

 

Św. Marcin, wielki biskup z Tours na łożu śmierci zawołał: „Domine, si adhuc populo tuo sum necessarius, non recuso laborem; fiat voluntas tua!“ Panie, jeśli jeszcze potrzebny jestem narodowi twemu, nie wyrzekam się pracy, niech się dzieje wola Twoja! a słowa te w całej sile zastosować można do Leona XIII uwielbionego papieża, który przez czas 25-o letniego swego chwalebnego panowania, dźwigał mężnie najwyższy na ziemi ciężar władzy, dając nam wzniosły przykład rezygnacji i pobożności.

Z wiarą, która jak jasność jaka biła z jego czoła, poddając się wyrokom Przedwiecznego, zasnął snem wiecznym nieodżałowany Leon XIII, ów „Lumen de coelo“ (światło z nieba) dnia 20 Lilca 1903 r. w poniedziałek o godzinie 4-ej po południu.

E lui vedea chinarsi per la morte

Che l’aggravava gia, inver la terra,

Ma degli ochi facea sempre al ciel porte. *)

Dante Alighieri Durgat. XV.

*) A wobec śmierci, co go już zmagała, Widziałem, starzec ku ziemi się chylił Lecz wciąż drzwi oczu otwierał ku niebu.

Nazajutrz po zgonie Ojca Św. o 9-ej godzinie rano J. Eminencja kardynał Alojzy Oreglia di S. Stefano, Dziekan Św. Kolegium, biskup Ostii i Veletri, według ceremonialnego rytuału, skonstatował śmierć papieża, a wieczorem dr. profesor Lapponi przy pomocy doktorów Masciarelli, Salucci, Battistini, Amici i Giulio Lapponi przystąpił do balsamowania ciała.

Serce papieża złożono w urnie glinianej, na której umieszczono napis:

Praecordia s. mem.

Leonis Papae XIII

Obiit die XX Mense Julii

Anno MCMIII—Pont. XXV ¹)

1) Serce ś. pam.
Leona Papieża XIII
Umarł dnia XX miesiąca Lipca
Roku MCMIII—Pontyfikatu XXV.

i około północy przewieziono do kościoła parafialnego Św. Wincentego i Anastazego (chiesa dei Ss. c Vincenzo e Anastasio), gdzie według starożytnego zwyczaju przechowują się serca Rzymskich Papieży.

Urnie tej wiezionej w karecie watykańskiej towarzyszyli Monsignorowie: Marzolini, cieszący się wielką przyjaźnią Leona XIII, któremu nader często, gdy sen nie chciał mu kleić powiek, czytał Dantego „La Divina Commedia” (Boską Komedię); Mgr. Angeli i kapelani sekretni zmarłego papieża, wręczyli takową proboszczowi parafialnego kościoła wielebnemu ojcu Ferrini.

Zwłoki Ojca Św. przybrane w szaty papieskie do dnia 22 Lipca wystawione były w Sali Tronowej, gdzie penitencjariusze z Bazyliki Św. Piotra odmawiali na przemian oficjum za umarłych.

Dnia tego samego o godzinie 7-ej po południu zwłoki papieża w lektyce przeniesiono do kaplicy Najświętszego Sakramentu w Bazylice Św. Piotra. Lektykę wspartą na ramionach . Gwardii szlacheckiej poprzedzali penitencjariusze z ich Rektorem w stułach czarnych; siostrzeńcy zmarłego papieża, ciało dyplomatyczne, książę D. Mario Chigi, patrycjat rzymski, wielka liczba prałatów, i oficerów gwardii szwajcarskiej.

Niezliczone tłumy ludu śpieszyły, by oddać ostatni hołd czci i uznania ś. p. Leonowi XIII.

W sobotę dnia 25 Lipca wieczorem, o 8-ej godzinie z wysokości wieży Bazylikowej, ozwały się dzwony i oznajmiły Wiecznemu Miastu o pogrzebie papieża Leona XIII.

Kapituła i kler Bazyliki Watykańskiej, Monsignor Cappetelli i J. Emin. kardynał Rampolla, poprzedzeni przez krucyfera i dwóch akolitów udali się do kaplicy Najświętszego Sakramentu i rozpoczęła się procesja przeniesienia ciała zmarłego papieża, do kaplicy chóru kanoników (cappella del Coro dei Canonici).

Orszak pogrzebowy składali: Kolegium kardynałów, ciało dyplomatyczne, rodzina Pecci, patrycjat i szlachta rzymska.

Kapela Sykstyńska wykonała Psalm Miserere, antyfonę Exultabunt Domino i antyfonę In paradisum.

Z boku u stóp ołtarza postawiono trzy trumny, mające przyjąć śmiertelne zwłoki Leona XIII. Pierwsza z drzewa cyprysowego, wybita atłasem czerwonym; druga— z blachy ołowianej, mającej na wieku rzeźby: krzyż łaciński, trupią głowę z kośćmi ułożonymi na krzyż, herb papieski z tiarą i kluczami, a niżej napis:

Corpus
Leonis XIII P. M.
Vixit. An. XCIII M. IV D. XVIII
Ecccles. Univer. Praefuit
An. XXV M. V.
Obiit Die XX Julii An. MCMIII.

Na trzeciej trumnie z drzewa wiązowego, powtórzone były emblematy i napisy, zdobiące trumnę ołowianą.

Monsignor Cappetelli pobłogosławił trumny, które przy wznoszeniu się dymu kadzideł i harmonijnym śpiewie psalmu: „Sicut cervus desiderat” przyjęły zwłoki ś. p. Leona XIII w wiecznym śnie pogrążonego.

Oblicze Ojca Św. Mons. Maggiordomo okrył białym jedwabnym, złotem haftowanym welonem, prefekt zaś ceremonii okrył całe ciało welonem czarnym złotem ozdobionym.

Filiberto Pomponi, notariusz i kanclerz kapituły Watykańskiej, przeczytał mowę pochwalną na cześć zmarłego papieża, skreśloną przez wielebnego ojca de Angelis, a przepisaną na pergaminie przez Sig. Stanisława Camilli. Pergamin ów zamknięty w trąbie metalowej włożono do trumny, wraz z medalami z czasów pontyfikatu Leona XIII wybitymi.

Zwłoki Wielkiego Pasterza spoczęły w kamiennym sarkofagu, na którym wyryto nader skromny napis:

Leo XIII Pont. Max.

Zgasł Leon XIII Papież Wielki, lecz pamięć cnót jego, zasług i głębokiego umysłu, nigdy nie wygaśnie w sercach naszych, a imię jego otaczać będzie zawsze mistyczna aureola poezji, miłości i chwały. Jako wiekopomne gwiazdy świecić będą encykliki Jego: „Inscrutabili“ do całego świata katolickiego, „Aeterni Patris” o studiach filozoficznych, „Immortale Dei“ poświęcone chrześcijańskiemu ustrojowi państwa, słynna i rozgłośna encyklika: „Rerum novarum“ sprawie socjalnej poświęcona. W końcu, sędziwy starzec przeczuwając, że niedługo zmierzch ogarnie mu głowę, jako testament wzniośle charakteryzujący Jego wielką dziejową postać, wydał ostatnią encyklikę: „O Św. eucharystii”.

STOLICA APOSTOLSKA WAKUJĄCA

(9-ciodniowe solenne nabożeństwo
za duszę ś. p. Leona XIII.

Dnia 22 Lipca w Bazylice Św. Piotra w kaplicy chóru kanoników (capella del coro dei Canonici) rozpoczęły się nabożeństwa żałobne, tak zwane: „gli uffici funebri dei Novendiali“. Mszę uroczystą celebrował Biskup, Kanonik Watykański, w asystencji całego kleru Bazyliki. Kardynałowie zaś w dniach 28, 29 i 30 lipca odprawili ostatnie trzy oficja żałobne w kaplicy Sykstyńskiej.

W nabożeństwach tych brali czynny udział: Patriarchowie, Arcybiskupi, Biskupi, Prałaci, Jenerałowie zakonów i wszystkie osoby należące do kaplicy papieskiej. Asystowali również: ciało dyplomatyczne i arystokracja rzymska 28 lipca we wtorek mszę solenną celebrował J. Emin. Serafin Vannutelli; castrum doloris sprawowali: J. Emin. kardynałowie: Agliardi, Wincenty Vąnnutelli, Satolli, Richard i celebrujący.

W środę 29 uroczystą mszę odprawił J. Emin. Jerzy Kopp; kardynałowie Gruscha, Grossens, Svampa i Perraud wykonali castrum doloris.

Nazajutrz zaś w dniu 30 Lipca pontyfikalną mszę św. celebrował J. E. Wincenty Vannutelli, w castrum doloris brali udział purpuraci: Ferrata, Manara, Marcin de Herrero i Gotti, w konkluzji ostatniego nabożeństwa beneficjat Watykańskiej Bazyliki A. Galii wygłosił mowę pochwalną.

W centrum kaplicy wzniesiono przewspaniałej wielkości katafalk pod baldachimem z aksamitu czerwonego, ozdobionym frędzlami złotymi, na którym spoczywała tiara, godło władzy. Katafalk ten otoczony był sześćdziesięciu czterema świecami płonącymi. Na narożnikach piedestału takowego odmalowane były herby zmarłego Papieża, a z czterech jego fasad czytać można było, ułożone w języku łacińskim przez Mons. Vincenzo Sardiego napisy, charakteryzujące zasługi i cnoty zmarłego Papieża:

Arbiter hominum et Servator Christe
Leoni XIII Pont. Max
Cujus vitae sanctimonia
Magnitudine animi
Suavissima in agendo dexteritate
Pontificii nominis maiestas
Ubique aucta
Aevi sempiterni beatitatem
Bonis precantuim precibus
Properatam impertitor

 Tuendae propagandaeque fidei studio
Nullo decessorum secundus
Dissidentium animos
Ad coniunctionem cum Petri cathedra
Assidue excitavit
Orientalibus ecclesiis
Ad veterem splendorem revocandis
Sanctitati morum
Cleri ac religiosar. familiar. securitati
Vires omnes impertiit.
…………..

Virgo Mater sanctissima
Si Te Leo adamavit unice
Si Tibi honores auxit
Si marialis rosarii
Religione ubique gentium prolata
Catholicum nomen

Fidere tuo nomine volvit
Tu illum mortalitati ereptum
Vicem rependens bonam
Sideribus insere
Rei publicae utilitati propisciens
Statuendae temperandaeą. civitatis
Rationem
Sapientissime edixit
Populares cupiditates ad licentiam proiectas.

Cohibuit
conditionem in melius provexit
Matrimonii dignitatem vindicavit
Bonarum artium studia
Munificentissimus fovit.

Po ukończeniu uroczystych nabożeństw za duszę ś. p. Leona XIII, Ich Emin. Kardynałowie zebrali się w Sali Konsystorialnej mając na czele J. E. Kardynała-Kamerlinga w celu traktowania o sprawach niezbędnych i koniecznych Stolicy Apostolskiej. Kongregacji było 10, które odbywały się rano od 21 do 30 Lipca. Na kongregacjach tych czytano również liczne depesze kondolencyjne, skierowane do Św. Kolegium Kardynałów. Na szczególną wzmiankę zasługują telegramy: Najjaśn. Cesarza Franciszka Józefa, Wilhelma II, Alfonsa XIII, Prezydenta Stanów Zjednoczonych, Ministra Belgii, Cesarza

Japonii, Sułtana i wiele innych depesz, które za trudno byłoby tu wyliczyć.

Konklawe ¹) Piusa X było nader krótkim: najwięcej głosów mieli kardynałowie: Rampolla, Serafin Vannutelli i Gotti; głosowanie, które dało rezultat decydujący było następne:

Józef Sarto        50 wot. (wybrany)

Rampolla           10    „

Gotti                     5    „

 

1. W konklawe przyjmowali udział następujący kardynałowie: Oreglia, Kamerling i Dziekan Św. Kollegium, Vannutelli J., Mo-cenni, Agliardi, Vannutelli V., Satolli, Netto, Capecelatro, Langenieux, Gibbons, Rampolla, Richard, Goossens, Gruscha, Di Piętro, Logue, Vaszary, Kopp, Perraud, Lecot, Sarto, Sancha y Hervas, Svampa, Ferrari, Gotti, Casanas y Pages, Manara, Ferrata, Cretoni, Prisco, Martin de Herrara, Coullie, Laboure, Casali Del Drago, Cassetta, Sanminiatelli, Portanova, Francica-Nava, Mathieu, Respighi, Richelmy, Martinelli, Gennari, De Skrbensky, Boschi, Puzyna, Bacilieri, Fischer, Taliani, Cavichioni, Aiuti, Nocella, Katschthaler, Herrero y Espinosa, Macchi, Steinhuber, Segna, Pierotti, Della Volpe, Vives y Tuto, Tripepi i Cavagnis.

PROKLAMACJA
KARDYNAŁA WIKAREGO.

Po dokonanej na konklawe elekcji, kardynał Piotr [Respighi tyt. Quattro Coronati, wikariusz Jego Świątobliwości Papieża Piusa X ogłosił:

„Majestat Boski raczył wynieść na Najwyższego Pasterza Jego Świątobliwość Papieża Piusa X. Polecamy, by w dniu 6 bieżącego miesiąca o godzinie 10 rano we wszystkich kościołach Almy miasta śpiewano hymn Ambrozjański: „Te Deum laudamus” wraz z modlitwami w Rytuale Rzymskim umieszczonymi (Tit. preces dicendae in processione pro gratiorum actione).

Rozkazujemy również, by w tym samym dniu dzwoniono we wszystkich kościołach przez całą godzinę od 10 do 11 rano. Chcemy w końcu, by przez 3 następne dni, czwartek, piątek i sobotę 6, 7, 8, tego miesiąca we Mszy św. odmawiana była modlitwa „pro gratiarum actione”, czyniąc dzięki Niebiosom za chwalebną elekcję”.

Rzym d. 4 Sierpnia 1903 r.

Gard. Vicario.

Can. Checchi, Sekretarz.